مصلحت عامه یا مصلحت نظام؟

📌 مصلحت عامه یا مصلحت نظام ؟ 

با پیروزی انقلاب مبارک اسلامی منبع دیگری به منابع پیشین احکام فقهی اضافه شد و آن «مصلحت نظام» بود.

 تعطیلی موقت احکام فقهی به خاطر «مصلحت نظام» با شیوه قانونگذاری مرسوم در دنیای جدید، از سه جهتِ بسیار مهم، متفاوت است.

🔻اول اینکه در دنیای جدید منبع قانون «مصلحت عامه» است ، نه «مصلحت نظام». 

🔻 دوم اینکه در دنیای مدرن «مصلحت عامه» تنها در چارچوب ارزشهای «اخلاق اجتماعی» یا «حقوق بشر» اعتبار دارد ، یعنی در مقام قانون گذاری «حق» و «ارزش اخلاقی» باید بر «مصلحت» مقدم داشته شود. (گرچه خیلی از کشورها از آن به دورَند.)

🔻 و سوم اینکه در دنیای جدید

 مصلحت عامه مبنای قانون گذاری است نه مبنای تعطیلی قانون .

 نادیده گرفتن تفاوت‌های مصلحت عامه با مصلحت نظام ، نوعی مغالطه اشتراک لفظی است. دولتی شدن و سیاسی شدن فقه لزوما معادلِ عرفی و دمکرات شدن آن نیست. بگذریم که خیلی اوقات،حفظ نظام عامل مهمی برای مخالفت با خصوصی سازی به معنای درست کلمه ، رشد جامعه مدنی ، رشد طبقه متوسط و نهادهای مدنی شده و عامل مهمی برای ادغام نهاد دین در نهاد دولت است. 

فقیهانی که به وجوب مصلحت نظام یا حکومت و تقدم آن بر سایر احکام شرعی قائل‌اند ، تنها وجوب حفظ مصلحت نظام را مهمترین احکام می‌دانند. تفاوت مهم دیگری که در این میان وجود دارد ، سازوکار و شیوه تشخیص مصلحت است.

در نظام‌های سکولار، مصلحت یا از طریق مراجعه به آراء عموم مردم یا از طریق نمایندگان مردم تشخیص داده می‌شود و در هر دو مورد، عقل جمعی مرجع تشخیص‌ است و این عقلاء بر مبنای عقلانیت عرفی و مصلحت دنیوی شهروندان تصمیم می‌گیرند ؛ در حالی که در نظام مصلحتی، هم اینگونه است،اما با این تفاوت که مرجع تشخیص مصلحت، عده ای خاص هستند،که نه تنها با آراء عمومی انتخاب نمی‌شوند، بلکه بر اساس عقلانیت فقهی و دینی خود تصمیم می‌گیرند.

‌

📍🔸 پ ن: تمام این مطالب در قالب نظر دهی علمیست نه سیاسی،که از متون متقن فقهی و قواعد شرعی بر آمده. 

 در آینده اصل این متون و نظرات اعاظم علمای مذهب،مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

 

 #اندیشه_سیاسی #مصلحت_نظام #مصلحت #اسلام_سیاسی #فقه_نوین

 

https://www.instagram.com/p/CRpptGRDPBU/?utm_medium=copy_link

 

نور شریعت

محل نشر آثار ، عقاید ، و دروس استاد دکتر سید صائب هاشمی نسب

 ( هاشمی طباطبائی)

https://t.me/Norshariat