❓وظیفه حاکم کشورگشایی و نفوذ در دیگر کشورهاست یا پرداختن به مردم خودش و رفع ظلم و فقر از چهره مملکت؟

 

پاسخ مروی از امام رضا علیه السلام در این زمینه جالب است.

▪️از علی بن ابراهیم از یاسر خادم روایت است که روزی مأمون با خوشحالی به محضر امام رضا (علیه السلام) آمد و نامه ‏ای را خواند که در آن نامه از پیروزی لشگرش، و فتح یکی از بلاد کابل، سخن به میان آمده بود.

امام به او گفت: آیا فتح یکی از شهرهای مشرکان، تو را خوشحال کرده است؟

مأمون: آیا چنین فتحی مایه‏ شادی نیست؟

 

امام علیه السلام: در مورد امت محمد صلی الله علیه و آله و مسئولیت زمامداری که خداوند آن را در اختیارت نهاده، از خدا بترس!

«فانک قد ضیعت امور المسلمین، و فوضت ذلک الی غیرک، یحکم فیهم بغیر حکم الله عزوجل...»

همانا تو امور مسلمانان را تباه ساخته ‏ای، حکمرانی را به غیر خود واگذار نموده‏ ای که در میان مسلمانان به غیر حکم خدا حکمرانی می‏کنند (تو با نصب فرمانداری نالایق و ستمگر، حق مسلمانان بلاد را تباه نموده ‏ای، اکنون به خاطر فتح فلان قریه خوشحالی می‌‏کنی؟) تو در این بلاد نشسته ‏ای ولی ...به مسلمانان مهاجر و انصار، ظلم می‏شود، به طوری که مدتهاست در فقر و نداری هستند و به آنها ستم می شود، و دسترسی به تو ندارند و کسی به داد آنها نمی‏رسد، از خدا بترس، و به امور مسلمانان توجه داشته باش!

«اما علمت ان والی المسلمین مثل العمود فی وسط الفسطاط، من اراده اخذه»

آیا نمی‏دانی که زمامدار مسلمانان مانند ستون وسط خیمه است، که هر کسی در درون خیمه است بخواهد می‌تواند آن ستون را بگیرد.» تو نیز باید به مسلمانان این‌‏گونه نزدیک باشی، و مردم به تو دسترسی داشته باشند، و شکایت‌های خود را به تو برسانند...»

 

سپس حضرت دستور دادند که لشکر را بازگرداند و دست از آن منطقه فتح شده بردارد.

📖عیون اخبار الرضا، ج2،ص160

 

🔻

... عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَوْحَى إِلَى نَبِیٍّ مِنْ أَنْبِیَائِهِ فِی مَمْلَکَةِ جَبَّارٍ مِنَ الْجَبَّارِینَ أَنِ ائْتِ هَذَا الْجَبَّارَ فَقُلْ لَهُ إِنَّنِی لَمْ أَسْتَعْمِلْکَ عَلَى سَفْکِ الدِّمَاءِ وَ اتِّخَاذِ الْأَمْوَالِ وَ إِنَّمَا اسْتَعْمَلْتُکَ لِتَکُفَّ عَنِّی أَصْوَاتَ الْمَظْلُومِینَ فَإِنِّی لَمْ أَدَعْ ظُلَامَتَهُمْ وَ إِنْ کَانُوا کُفَّاراً

 

حضرت امام صادق علیه السّلام: خداى عز و جل به پیامبرى از پیمبرانش که در کشور یکى از سرکشان و جباران بود وحى فرستاد که نزد این مرد جبار برو و به او بگو: که من ترا نگماردم براى ریختن‏ خون‌ها و گرفتن اموال، همانا تو را گماردم تا ناله‌‏هاى ستم‌دیدگان را از من بازدارى، زیرا من از ستمى که به آنان شده نمی‌گذرم اگر چه کافر باشند.

 

📚 الکافی ط - الإسلامیة، ج‏2، ص333؛ اصول الکافی، ترجمه مصطفوى، ج‏4، ص28

 

این فراز عهد مالک نیز دلالتی مرتبط با جمله اخیر حدیث دارد: «فَإِنَّهُمْ صِنْفَانِ إِمَّا أَخٌ لَکَ فِی الدِّینِ وَ إِمَّا نَظِیرٌ لَکَ فِی الْخَلْق‏.»

ظلم در هر حال محکوم است؛ هرچند در حق دشمن (نیز نک‍: المائده: 8)، و چنانکه ظالم محکوم است، مظلوم نیز در برابر فراتر از حد رفته و ظلم و تعدی کند (بقره: 190، 194، 279)

 

#ظلم

#آئین_حکومتداری